Кіраўнік Праваабарончага цэнтра “Вясна” Алесь Бяляцкі пракаментаваў сайту palitviazni.info вызваленне с СІЗА бухгалтара прафсаюза РЭП Ігара Комліка, які быў прызнаны палітвязнем, а таксама зрабіў прагноз, па якому сцэнару можа далей развівацца гэтая справа.
“Няма палітычнай волі на дэмакратызацыю ў краіне, а таму сітуацыя застаецца даволі трывожнай”, – кажа праваабаронца.
Як паведамлялася, бухгалтара Беларускага незалежнага прафсаюза работнікаў радыёэлектроннай прамысловасці (РЭП) Ігара Комліка на гэтым тыдні вызвалілі з СІЗА №1 Мінска ў сувязі са зменай меры стрымання на падпіску аб нявыездзе, інфармуе spring96.org.
Ігар Комлік утрымліваўся пад вартай з 2 жніўня ў межах крымінальнай справы, узбуджанай супраць яго і старшыні прафсаюза РЭП Генадзя Фядыніча па ч.2 арт.243 Крымінальнага кодэкса РБ (ухіленне ад выплаты сум падаткаў, збораў у асабліва буйным памеры). Санкцыя гэтага артыкула прадугледжвае пакаранне да 7 гадоў зняволення з канфіскацыяй маёмасці. Паводле афіцыйнай інфармацыі Камітэта дзяржаўнага кантролю Беларусі, у ходзе праверкі ў межах узбуджанай крымінальнай справы ўстаноўлена, што «старшыня і галоўны бухгалтар прафсаюзнай арганізацыі з мэтай асабістага ўзбагачэння адкрылі ад імя прафсаюза рахункі ў замежных банках, на якія пастаянна паступалі буйныя сумы грашовых сродкаў».
– Праз два месяцы пасля затрымання Ігара Комліка следчыя павінны былі вырашыць – адпускаць на волю прафсаюзнага бухгалтара альбо працягнуць тэрмін утрамання пад вартай, – кажа Алесь Бяляцкі. – Таму тут усё выканалі па законе. Іншая справа, што сама сітуацыя неадназначная. Напрыклад, Ігар Комлік і Генадзь Фядыніч абвінавачваліўся ў адным і тым жа, але Фядыніча адпусцілі дадому адразу пасля допыту, а Комлік правёў за кратамі два месяцы. Гэта адразу насцярожвала і паказвала, што справа палягае ў палітычнай плоскасці, а не ў законнай.
– Відавочна, улады асцерагаліся міжнароднай рэакцыі на зняволенне прафсаюзнага лідара…
– Безумоўна, але і сітуацыя з Комлікам доўга працягвацца не магла. Да таго ж, былі актыўныя дзеянні прафсаюза РЭП, які падключыў міжнародныя арганізацыі. Сказалі сваё гучнае слова і праваабаронцы. Беларуская грамадскасць адназначна ацаніла вышэйзгаданую справу, як палітычную, і дасылала сігналы ў Брусель, Жэневу, у Страсбург. Гэта, безумоўна, стварала негатыўную рэакцыю на арышт Комліка з боку міжнароднай супольнасці.
Увогуле, калі “справа прафсаюзаў” распачыналася ў жніўні, то гэта быў не вельмі палітычна актыўны месяц. Для многіх еўрапалітыкаў – час адпачынкаў. А актыўнае палітычнае жыццё якраз і пачалося ў верасні, таму за месяц найперш міжнародная супольнасць, відаць, давяла да беларускага ўраду, што будзе лепей, калі Ігар Комлік апынецца на волі. Таму, безумоўна, гэта цалкам палітычнае рашэнне.
– Фігуранты справы на волі, але самая яна працягваецца. Якія сцэнары могуць быць далей?
– Будзем спадзявацца, што ўладам стане канчаткова зразумела, што падставаў для крымінальнай справы няма.
– На ваш погляд, ці дасягнулі ўлады сваёй мэты?
– Відавочная мэта, якую ставіла ўлада, – гэта прэвентыўна папярэдзіць магчымыя сацыяльныя хваляванні, якія вельмі іх насцярожылі гэтай вясной. І ўдар быў нанесены па прафсаюзе РЭП, які быў адным з актыўных суб’ектаў падчас вясновых пратэстаў.
Гэтая тактыка – выпрабаваная. Падчас небяспекі моцна б’юць па няўрадавых арганізацыях, палітычных партыях і па грамадскіх актывістах. Ствараюць ім праблемы і прымушаюць займацца гэтымі праблемамі. У сітуацыі з прафсаюзамі было зроблена тое самае. Сілавікі дэзарганізавалі на пэўны час прафсаюз РЭП – канфіскававлі тэхніку, арыштавалі маёмасць. Хаця прафсаюз не паддаўся на гэты ціск. І гэта, як мне падаецца, таксама важны чыннік, які паспрыяў вызваленню Ігара Комліка. Калегі не сядзелі ў разгубленасці, а працягвалі сваю працу і адназначна выступалі ў яго абарону.
Адным словам, такія прэвентыўныя меры напярэдадні восені былі выкліканы боязню перад пратэстамі. Гэта відавочна. Таму ў пэўнай ступені ўлады праз “справу прафсаюзаў” дасягнулі сваёй мэты. А ў пэўнай – і не дасягнулі. Я думаю, што ўсё-такі ў звязку з арыштам улады ў чарговы раз паказалі, што яны не настроены на дыялог з грамадзянскай супольнасцю Беларусі, а міжнародная супольнасць гэта ўбачыла. І гэта падкрэсліла, што ў Беларусі па сутнасці нічога не змяняецца. Гэты негатыўны вынік для беларускіх уладаў нават перавышае тыя бонусы, што яны атрымалі ад застрашвання грамадства і яе актыўных сябраў.
– Адным словам, адной рукой улады б’юць па галаве актывістаў унутры краіны, а другой вітаюць заходніх палітыкаў, якім даводзяць, што з правамі чалавека ў нас няма аніякіх праблем.
– Так, але ў выніку такая палітыка не прыносіць вялікіх палітычных дывідэндаў. Заходнія палітыкі – не дурні і бачаць, што адбываецца. Не думаю, што заведзеная крымінальная справа на прафсаюзных актывістаў паспрыяе паляпшэнню палітычных і эканамічных стасункаў з Захадам.
– Ці могуць у бліжэйшы час з’явіцца новыя палітычныя справы?
– Безумоўна. Наш вопыт паказвае, што такія справы з’яўляюцца падчас актывізацыі грамадскага і палітычнага жыцця. Чым вышэйшы накал у грамадстве, чым вышэйшае супрацьстаянне паміж грамадствам і ўладамі, тым больш крымінальных спраў, якія маюць палітычны падтэкст. Таму сама схема не змянілася.
У нас не зачыненая “справа патрыётаў”, працягваецца “справа прафсаюзаў”, у краіне застаюцца палітвязні Зміцер Паліенка і Міхаіл Жамчужны. Пастаянна ідуць адміністратыўныя арышты. І ўлады не звяртаюць увагі на асобы, таму і адзін з найлепшых паэтаў Беларусі Уладзімір Някляеў таксама апынуўся за кратамі за ўдзел у мірнай акцыі пратэсту. Ідзе поўная знявага да грамадскасці. Няма палітычнай волі на дэмакратызацыю ў краіне і сітуацыя застаецца даволі трывожнай і напружанай.
palitviazni.info