Oleg Wouczak — obrońca praw człowieka i przewodniczący organizacji Pomoc Prawna dla Społeczeństwa. Od roku 1998 do dziś, jest członkiem Centralnego Komitetu Białoruskiej Partii Socjaldemokratycznej (Hramada).
Urodził się w Mińsku 2 sierpnia 1967 roku. Od 1985 do 1988 roku służył w wojskach ochrony pogranicza na granicy afgańsko-tadżyckiej oraz w Afganistanie. Po powrocie do Mińska skończył wydział prawa na BPU i rozpoczął pracę w prokuraturze rejonowej w Mińsku, na stanowisku starszego śledczego (1994 – 1998). W 1995 roku został wybrany na deputowanego do Rady Miasta Mińska, stanął na czele komisji sprawiedliwości.
W maju 1998 Oleg Wouczak zwolnił się z prokuratury, ze względu na brak zgody na używanie organów ścigania do prześladowań opozycji. Po kilku miesiącach stworzył i stanął na czele organizacji społecznej „Pomoc Prawna dla Społeczeństwa”, udzielającej bezpłatnej pomocy doradczej i reprezentującej interesy ludzi przed sądami.
W 1999 r Oleg Wouczak stanął na czele komisji społecznej ds. wyjaśnienia okoliczności zaginięcia byłego ministra spraw wewnętrznych Białorusi, Jurija Zacharenki. Rezultaty śledztwa komisja przekazała do prokuratury. Od tamtego okresu Wouczak jest oficjalnym przedstawicielem interesów rodziny Zacharenki na Białorusi.
We wrześniu 2003 r “Pomoc Prawna dla Społeczeństwa ” została zamknięta przez władze. Niedługo potem Oleg Wouczak wraz z innymi prawnikami założył fundację dobroczynną „Dobrostan”, której działalnością stała się bezpłatna pomoc prawna dla ludzi w trudnej sytuacji materialnej. W roku 2007 fundacja została zlikwidowana decyzją sądu. Po dwóch latach, w roku 2009, prawnikom udało się odtworzyć „Pomoc Prawną dla Społeczeństwa ”, rejestrując ją jako organizacje obrony praw człowieka na Ukrainie.
Od roku 2005 Aleg Wouczak jest jednym z założycieli Ruchu im. Jurija Zacharenki „Obrońcy Ojczyzny”, zrzeszającego byłych pracowników organów ścigania, sądowych, celnych i innych organów administracji państwowej, będących zwolennikami demokracji. Od roku 2008 roku O. Wouczak wchodzi w skład komitetu organizacyjnego stowarzyszenia weteranów wojennych, którego zadaniem jest obrona praw uczestników wojen z czasów byłego ZSRR.
Oleg Wouczak otrzymał wiele nagród. Między innymi — nagroda Rady Najwyższej ZSRR “Za męstwo i odwagę przejawione w trakcie uczestnictwa realizacji międzynarodowego obowiązku obrony pokoju w Afganistanie” (1988 r.) , nagroda z okazji „Dnia Obrońcy” od Międzynarodowej Ligi Praw Człowieka za działalność w obszarze obrony praw człowieka (1999 r.), nagroda “Cena odwagi” organizacji społecznej “Courage price” z Niemiec (2004 r.). Honorowy obywatel miasta Pensacola (USA) i Radeboil (Niemcy) — za pomoc prawną okazaną obywatelom, pomimo presji wywieranej przez władze.
Kronika represji
Pierwsza sprawa wytoczona przeciw Olegowi Wouczakowi została wszczęta w roku 1999 po mitingu “Ostatni dzień prezydenta Łukaszenki ”, gdy wystąpił na Placu Październikowym wraz z Wiktorem Gonczarem. Po zakończeniu mitingu zatrzymano około 15 osób, wraz z deputowanym Znawcem i byłym premierem Czygirem. Po czym milicja użyła gazu, a Olega Wouczaka, wraz z innymi zatrzymanymi odtransportowano do aresztu rejonu moskiewskiego MSW w Mińsku. Tam został pobity do utraty przytomności. Po pobiciu długo nie pozwalano na wezwanie pogotowia i Oleg Wouczak nieprzytomny przeleżał na podłodze 3 godziny. Następnie zatrzymanego przewieziono do szpitala i po czym w nocy umieszczono go ponownie w celi – w tzw „małpiej klatce”.
Kolejnego dnia wszczęto kolejną sprawę karną, w której Wouczak występował jako podejrzany o pobicie milicjanta. Prokurator nie zdążył mu jednak przedstawić aktu oskarżenia, głównie dzięki ówczesnemu szefowi rządu, Semenowi Szareckiemu, który podał do wiadomości publicznej, informację o dochodzeniu przeciw Wouczakowi, jako jednemu z członków Centralnej Komisji Wyborczej, z W. Gonczarem na czele.
Niemniej jednak, odbyło się kilka przesłuchań. Sprawę umorzono z braku dowodów. Po tych wydarzeniach Oleg Wouczak ma do dziś uszkodzone plecy. Odmówiono mu wszczęcia sprawy karnej przeciw osobom, które dopuściły się jego skatowania. Odmówiono mu tego ponownie po 4 latach, gdy białoruska Temida nie wszczęła postępowania przeciw autorowi gazety „Radziecka Białoruś”, który pobił Olega Wouczaka i potrącił go samochodem.
W roku 2004, kandydatura Olega Wouczaka był wysuwana w wyborach do Izby Przedstawicieli Zgromadzenia Narodowego RB. Jego ulotki zostały anonimowo podrobione, i na ich podstawie oskarżono go o szkalowanie imienia prezydenta Łukaszenki. 1 lutego 2005 przeciwko temu bardzo silnemu kandydatowi, wszczęto sprawę karną z odpowiedniego paragrafu. Sprawę szybko umorzono, pozbawiono go jednak prawa do kandydowania do organu państwowego.
W roku 2006 Olega Wouczaka, wraz z kandydatem na prezydenta, Aleksandrem Kazulinem oskarżono o pobicie milicjanta w cywilu, Jakimowicza, co rzekomo miało miejsce przy wejściu do centrum prasowego w Mińsku, do którego Kazulina nie chciała wpuścić ochrona. (O. Wouczak był w tamtym okresie zaufanym człowiekiem Kazulina i szefem jego doradców prawnych). Użyto wówczas gazu łzawiącego wobec grupy zwolenników Kazulina. Udało się zatrzymać kilku „cywili”, którzy odmawiali podania nazwisk i u których w kieszeniach znaleziono naboje z gazem. Za bezprawne użycie gazu, nikogo nie pociągnięto do odpowiedzialności. Postępowanie, które wytoczono opozycjonistom prowadził znany wówczas prokurator, Stuk, pracujący w rejonie leninowskim.
W 2007 roku, po akcji przeciwko zniesieniu ulg dla weteranów z Afganistanu, Wouczak otrzymał wiele e-maili z groźbami – grożono mu między innymi pobiciem na Wyspie Łez.
Po przyjeździe na Wyspę, 15 lutego, Wouczak został odseparowany od innych weteranów przez funkcjonariuszy służb ubranych na czarno. Sprawę karną na wniosek Olega Wouczaka tym razem wszczęto, nie znaleziono jednak sprawców.
W roku 2012 był dwukrotnie aresztowany administracyjnie i przetrzymywany w znanym ze złych warunków, więzieniu na Okrestinie. Aresztowania dokonano na podstawie sfabrykowanych dowodów.
