Znany białoruski działacz społeczny i polityczny, wykładowca, naukowiec i filolog. Jeden z założycieli Białoruskiego Frontu Narodowego „Odrodzenie” (BNF) w 1988, od 1999 do 2007 przewodniczący tej partii.
Urodził się 7 lipca 1961 r w Brześciu. W roku 1983 ukończył wydział filologiczny Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego, w 1986 roku — ukończył studia podyplomowe na wydziale językoznawstwa Akademii Nauk. W roku 1990 wykładał w Mińskim Państwowym Instytucie Pedagogicznym (obecnie — Białoruski Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny). Od roku 1990 pracował jako wykładowca w Białoruskim Liceum Humanistycznym i wydawnictwie historycznym „Spadczyna” (Dziedzictwo).
W 1979 roku Wincuk Wiaczorka był jednym z założycieli „Majsterni” – nieformalnego stowarzyszenia twórców, działającego do roku 1984. W 1979-1985 uczestniczył w działalności wydawnictwa „Białoruska Talerancijna Gramada”. W roku 1985 był jednym z założycieli Klubu im. W. Korotkiewicza. W 1986-1989 brał udział w słynnej inicjatywie „Talaka”, z której wywodzi się wielu znanych białoruskich opozycjonistów oraz przedstawicieli świata kultury. W 1986-1990 był członkiem grupy „Nezależnaść”, w 1988-1989 — należał do Konfederacji Białoruskich Organizacji Młodzieżowych.
Był jednym z założycieli Białoruskiego Frontu Narodowego (BNF) w 1988 roku oraz autorem założeń programowych BNF. W 1980 wraz z Siarhiejem Dubowcem i Siarżukiem Sokołowem wydawał periodyk literacko-polityczny „Żyrandol dni” (wydano 4 numery), jako autora periodyku podano „Białoruską Talerancijną Gramadę”. W latach 1986-1987, wraz z Siarhiejem Dubowcem i Alesiem Bialackim wydawał czasopismo „Buraczok”, który przyciągnął uwagę KGB. Od 1990 do 1993 wchodził w skład redakcji „Wiadomości Białoruskiego Frontu Narodowego „Odrodzenie”.
Kronika represji
Represje wobec WIncuka Wiaczorki rozpoczęły się już w czasach Związku Radzieckiego: 13 czerwca 1984 został zatrzymany za uczestnictwo w mitingu protestacyjnym przeciwko wyburzeniu teatru z XIX wieku w Mińsku, obok Konserwatorium.
Przeciw Wincukowi Wiaczorce wszczęto sprawę karną w związku z wydarzeniami 25 marca 1996, kiedy to rozpędzono demonstrację w Dniu Woli. Wiaczorka został oskarżony o wywieranie nacisku na urzędnika Centrali Rejonowego Oddziału Milicji w Mińsku. Oprócz tego, rankiem 27 kwietnia, po rozpędzeniu demonstracji “Szlaku Czarnobylskiego”, Wincuk został zatrzymany przez milicję, przed własnym domem. Polityka przetrzymywano cztery dni i wypuszczono jedynie ze względu na fakt, że Wiaczorka rozpoczął strajk głodowy. Po około półtorej roku umorzono sprawę karną.
Wincuk był często zatrzymywany w trakcie akcji opozycji. Był skazywany w procesach administracyjnych na kary grzywny i aresztu do 15 dni.
Wincuk Wiaczorka był jednym z tych Białorusinów, którego rodzina również narażona była na represje. Największą presję wywarto na syna znanego polityka.
2 września 2004 W. Wiaczorka złożył skargę do prokuratury rejonu centralnego w Mińsku przeciw bezprawnym działaniom funkcjonariuszy milicji, którzy zatrzymali go wraz z niepełnoletnim wówczas synem, Frankiem, w trakcie akcji z 1 września “Chcemy uczyć się po białorusku!”. W skardze m.in. mówi on, że wbrew prawu, nie poinformowano go o miejscu przetrzymywania jego syna.
W roku 2009 syn Wincuka Wiaczorki, Franak został wcielony do wojska, bez możliwości skończenia badań lekarskich po niedawnej operacji. Funkcjonariusze służb specjalnych wtargnęli do szpitala, wykręcili ręce Franakowi, skuli go i wyprowadzili w celu doprowadzenia na komisję wojskową. Krzyki syna Wincuk mógł słyszeć przez telefon. Pojawił się wraz z żoną Ariną w komisji wojskowej, nie wpuszczono go jednak za bramę. W okresie późniejszym Franak był wypuszczony do cywila ze względu na stan zdrowia, na trzy miesiące przed końcem służby. Grożono mu sprawą karną za prowadzenie i publikowanie pamiętnika w trakcie odbywania służby.
