Старшыня Беларускага кангрэса дэмакратычных прафсаюзаў Аляксандр Ярашук распавёў сайту palitviazni.info пра тое, якім чынам міжнародныя прафсаюзныя арганізацыі паўплывалі на “справу прафсаюзаў”, пра магчымае змягчэнне пакарання для Генадзя Фядыніча і Ігара Комліка і недасканаласць беларускіх законаў.
Нагадаем, што разгляд апеляцыйных скаргаў лідараў прафсаюза Генадзя Фядыніча і Ігара Комліка Мінскі гарадскі суд прызначыў на 9 лістапада.
Фядыніч і Комлік абскарджваюць прысуд ад 24 жніўня, калі іх прызналі вінаватымі ва ўхіленні ад выплаты падаткаў у буйным памеры і асудзілі на чатыры гады «хатняй хіміі» з забаронай займаць кіруючыя пасады тэрмінам на пяць гадоў.
– На ваш погляд, ці могуць міжнародныя прафсаюзы паўплываць на ўлады ў вынясенні рашэння па “справе прафсаюзаў”, бо 9 лістапада Мінскі гарадскі суд можа змяніць прысуд раённага?
– Міжнародныя прафсаюзы ўжо паўплывалі на справу, таму што, калі б гэтага ўплыву не было, то прысуд мог бы быць значна больш жорсткі, – лічыць Аляксандр Ярашук. – Генадзь Фядыніч і Ігар Комлік маглі атрымаць не “хатнюю хімію”, а накіравацца ў калонію, што ў свой час здарылася з кіраўніком Праваабарончага цэнтра “Вясна” Алесем Бяляцкім. Ён таксама абвінавачваўся па тым жа крымінальным артыкуле аб нясплаце падаткаў.
Акрамя таго, напачатку ж патрабавалі канфіскацыі маёмасці прафсаюзных лідараў, але гэты пункт таксама выключылі з канчатковага рашэння раённага суда. Таму, думаю, улады ўсё-такі наступілі на горла ўласнай песні і вынеслі, у тым ліку, і пад ціскам міжнародных прафсаюзаў больш мяккае пакаранне. Я так кажу, бо добра ведаю, што адбывалася за кулісамі судовага працэса. Лісты кіраўнікоў буйнейшых міжнародных прафсаюзных арагнізацый, якія былі перададзены беларускім уладам, сваю ролю адыгралі.
– 9 лістапада ў Мінскім гарадскім судзе будзе рагледжана апеляцыя Фядыніча і Комліка…
– На мой погляд, вышэйшая інстанцыя пакіне ў сіле рашэнне раённага суда. Улада лічыць, што і так ужо пайшла на кампрамісны варыянт пры вынясенні рашэння першай інстанцыяй. У далейшым, безумоўна, міжнародныя прафсаюзы будуць настойваць на апраўданні нашых калег, але прыняцце рашэння будзе залежыць ад многіх фактараў. У тым ліку, ад знешняй сітуацыі і ўнутры Беларусі.
– Лідары прафсаюза, якіх асудзілі, наогул лічаць, што іх павінны поўнасцю апраўдаць, бо доказная база на працэсе, маўляў, была фактычна нулявая. Згодны з гэтым?
– Безумоўна, і, калі выступаў сведкам на судзе, то сказаў прыкладна так: я ўжо каля дваццаці год стала працую ў кіруючых органаў міжнародных прафсаюзных арганізацый і за гэты час ніколі не бачыў і не чуў, каб краіна, якая ратыфікавала міжнародную Канвецыю 87 аб свабодзе аб’яднанняў і абароне права на аб’яднанне ў прафсаюзы, адмаўлялася затым яе выконваць. Дзяржава не павінна чыніць перашкоды для атрымання прафсаюзамі дапамогі ад сваіх братэрскіх арганізацый. Таму гэтай крымінальнай справы не павінна быць з самага пачатку. Зыходзячы з ратыфікацыі Беларуссю вышэйзгаданай канвенцыі, фінансаванне – гэта выключна ўнутраная справа прафсаюзаў.
Гэта дзяржаўныя грошы? Не, міжнародных прафсаюзаў. І да гэтых грошай беларуская дзяржава ніякага дачыненне не мае. Калі штосьці не так у прафсаюзным руху, то гэта выключна праблема руху. І, калі прафсаюзы, як дэмакратычная арганізацыя, не змогуць навесці парадак у сябе, то яны проста развааляцца і не будуць карыстацца ніякім аўтарытэтам. Улада наадварот павінна быць зацікаўлена ў гэтым, а не ўмешвацца такім чынам. Прафсаюзы – гэта не палітычная арганізацыя. Калі б мы былі партыяй, якая атрымлівае міжнародную грашовую дапамогу, то гэта іншая справа. Палітыка – інструмент прыходу да ўлады. А прафсаюзы – грамадская арганізацыя, якая кіруецца ў сваёй дзейнасці прынцыпам міжнароднай салідарнасці. Гэта азначае: дапамога адзін аднаму ў самых розных формах – і маральная, і матэрыяльная. І, паўтаруся, калі дзяржава падпісала Канвенцыю 87, то яна аўтаматычна пагадзілася з правілам не ўмешваецца ў унутраную прафсаюзную дзейнасць.
– Калі на судзе выносіцца прысуд фактычна без доказаў, то гэта вельмі небяспечны прэцэдэнт…
– Нас гэта і трывожыць, таму што так можна трактаваць любую дзейнасць любой грамадскай арганізацыі. Я следчаму сказаў: калі вы хочаце пад гэта падвесці заканадаўчую базу, то прымайце дакумент аб замежных агентах, як гэта ёсць у Расіі, і рабіце з намі што хочаце. Можаце памілаваць, пакараць альбо нават расстраляць. Тады будзе прававая база. А зараз такой базы няма. На гэты момант база – Канвенцыя 87, міжнародныя нормы і акты, якія адназначна маюць перавагу перад нацыянальнымі. І імі трэба кіравацца.
palitviazni.info